Jorni sa Tapulao

Hi mam-ser-mam-ser! Bagot? Pagod? May dinaraing na sakit sa tuhod? Puso o pag-iisip? Mt. Tapulao lang ang katapat ng mga 'yan.

Sabi ni Pinoy Mountaineer, 2,037+ MASL daw ito.
Major! High Peak!

Quick trivia: Tapulao ang  pine tree sa wikang Sambal/Zambal.

Ganito. Pumunta kang Victory Liner terminal sa Cubao o Monumento. Maghanda ng Php 375.00 at sabihin sa konduktor na ibaba ka sa Brgy. Dampay-Salaza sa bayan ng Palauig, Zambales. 4-5 hours kang bibiyahe kaya makakaidlip ka pa.

Kung lamigin ka, magbitbit ng makapal-kapal na jacket, scarf, kumot o init ng ulo. May libreng wifi pamatay-oras at musika para makapag-concentrate ka sa pag-e-emote.

Kung marami kang gutom sa katawan, may 1-2 stop overs para mamili at mamili. At umihi na rin.

'Pag pinababa ka na ng konduktor, bumaba ka na. Nando'n ka na kasi sa susunod mong pit stop. Magta-traysikel ka naman sa halos walong kilometro ng mabatong daan patungong jump-off. Foreshadowing ang tawag dito. Kung suwerteng may makakasabay kang 3 pang tao sa trike, tig-Php75.00 lang kayo.  (So Php 75 X 4 = Php 300.00). Tip, pag-aralan ang pagkain ng alikabok kung hindi pa marunong.  Tanungin rin pala si Manong Driver kung p'wedeng mag-top load. Malay mo.

Sa eco-center/jump-off ay iwe-welcome ka ni Ate Krising--ang front desk officer tuwing umaga at waste management officer naman sa gabi. Sa center, p'wede kang maki-# 1 o 2, maki-almusal, maki-kape, maki-bihis at maki-iwan ng ibang gamit. Dito, maglalabas ka rin ng Php 30.00 para sa registration fee at Php 700.00 pambayad sa required guide (mapa-day hike, overnight o multiple day-hike). Fixed ang mga amount na yan. Bawal makipag-bargain. May dalang food si Kuya Guide, pero siyempre, share your blessings.

Pagkatapos ng jorni na ito, manghihinayang ka sa Php 700.00 mo dahil madali lang naman talaga subayin ang daan patungong bunker house at summit. Kaya para masulit ang guideship fee, magtanong nang magtanong sa kanya, magpabuhat ng gamit (kung 'yan ang bulong ng iyong konsensya. Don't worry, nasa job description naman niya 'yon) o gawin s'yang photographer.

Unli assault ang ino-offer ng bundok na ito kaya ihanda ang tuhod sa 18 kilometro ng paglalakad, paggapang at paggulong sa hindi lang mabato, kundi mabatong-mabato na trail.

Kung anong dali ng direksyon, siyang hirap naman ng trail mismo.

Pumili

na ng size

at shape

na gusto mo.

Quick trivia:  Malapad ang trail dahil daanan ito ng mga heavy-duty trucks ng Mineral Treasures Mining Corporation na huling nagmina ng chromite noong  2010. (Sana totoong natigil na nga.) Malaking bahagi kasi ng Tapulao ay forest over ultramafic rock. (Yehes! May naaalala pa rin ako sa mga environmental lectures.) Minimina ang mga ultramafic/ultrabasic rock.

Buti nahanap 'to ni Kuya John.

Hula ko ay sinabuyan nila ng  mga tipak ng bato ang malupang daan para di madulas ang mga sasakyan. Pero sabi ni Kuya Bobby, isang guide, hindi raw. Do'n daw talaga ang mga batong 'yon. Hindi pa rin ako kumbinsido.

Advisable na agahan ang pagti-trek para 'di masyado masunog sa araw. Kung sakaling mauhaw, may 3 water sources na naghihintay. Pinakagusto ko ang 2nd water source dahil sa lakas ng daloy, "linis" at lamig ng tubig. (Kung 'di maselan ang iyong sikmura, sahod na!)

Nang usisain ko ang guide namin na si Mang Juan/Kuya John, 4 na bundok daw ang inakyat namin. Medyo magulo ang mga paliwanag n'ya dahil bago pa lamang siya sa pagga-guide (no'ng Setyembre n'ya lang iniwan ang pagsasaka para maging guide). Ayon kay kuya Bobby na senior guide na sa edad na 23,  heto ang mga lugar na madadaanan (in chronological order):

• Talakitik
• Sereno
• Duyan-duyan
• Balite
• Malaat (1st water source)
• Zigzag
• Barong Tagalog
• Lower Tapulao
• Daska Avenue /Landslide (O ha! May avenue talaga! Named after the driver na naaksidente sa lugar na 'yon)
• Stack Piles
• Polta Mayor (Polta is Sambal word for door)
• Tapulao

Magulo pa rin sa akin kung alin ang bundok at alin ang pauso lang talaga ni Kuya guide. Ang sigurado ako, unlimited ang bato sa Tapulao and they come in all sizes and shapes.

Kung duration naman ng trek ang usapan, relative yan. Kung hard core ka (e' di ikaw na), kakayanin ng  6-7 hours ang ascent at 3-4 hours and descent. Kung  wala ka namang lakad na hinahabol,  add 1-3 hours lang sa mga nabanggit kong oras at siguradong makakarating ka pa ng buhay sa iyong paroroonan.

Quick trivia: Tuwing Enero naitatala ang pinakamalamig na temperature sa Tapulao. Lumelevel sa mga Cordillera mountains. Source: The almost ever-reliable Kuya Bobby.

At mas malamig pa talaga sa nguso ng baboy ang temperature tuwing madaling araw. Pakiramdam ko ay may hawak-hawak akong tipak ng yelo tuwing lalabas ng tent.  Advisable na mag-layering kung 'di kakayanin ng mga natutulog mong body fats ang hagupit ng hamog. Iwasan ang biglaaang pag-inom ng super init na kape.  Napaso ang nilalamig naming dila dahil sabik mainitan.

Mula sa bunk house, mga 40-50 minutes na lang ang final assault patungong summit. Mossy forest na ang labanan dito kaya mas maganda ang vegetation.

Less rocks, more greens!

Ah basta, mukha siyang mahalaga. Pero dahil may mga pine trees, siguro matatawag ding Tropical Lower Montane Rain Forest ang ibang bahagi ng Tapulao. Maraming kayang conifers. Tiba-tiba sa mga nagkalat na pine cones.

Isa sa mga bagay na inaabangan ng marami sa Tapulao ay ang mga tanawin. Kumpleto sa view ng mga isla, kailugan, karagatan, kapatagan at kabundukan ang lugar na ito. Ayon sa sabi-sabi, makikita rin dito ang Scarborough Shoal o Bajo de Masinloc dahil nasa tabi lang ito ng West Philippine Sea. Nakakainis lang dahil hindi ito na-identify ni Kuya Guide habang kami'y nagjojorni. Nanghula na lang kami na 'yon 'yong nakita naming mukhang reef.

Somewhere over that island ang Scarborough Shoal.

Ang pinakaaabangan ko sa lahat ay ang sea of clouds tuwing umaga. Nang marating namin ang summit, tumaples pa kami baka sakaling maakit namin si Haring Araw. E itong mga intrimididang mga ulap ay nakikiusyoso, saglit lang nagpakita ang dagat ng mga ulap at 'di pa namin nakunan ng larawan.

Sapat na.

Minsan sa buhay, hindi mo agad nakukuha ang gusto mo. Magandang motibasyon ito upang balik-balikan ang Tapulao. Like 10 days from now.

Buti na lang, may bangin ng mga ulap na nagpakita no'ng pababa na kami sa bunkhouse. Pinatawag ko agad si Chris Tomlin at pinakanta ng Indescribable.

Kung pabalik na kayo ng jump-off, congrats! Mas mabilis na ang descent. Tip, side step, side step din. At piliin ang mga batong tatapakan. Mas malaki, mas maigi. Magbaon ng maraming trail food nang 'di masiraan ng bait. Magpayong pala o mag-sun block. H'wag pa lang pansinin ang mga land mines na iniiwan ng mga unggoy (na mailap sa kapwa unggoy tao ). Tanong ko lang, kailangan talagang sa daan mag-iwan ng bomba?

Alam na.

Makakabili raw ng ganitong bag sa halagang Php180-200.
P'wede pang ipa-customize ang materyales at design.
Kailangan magpre-order.

Pagkarating sa eco-center, maligo na (Php 10.00), magluto at kumain. May mga soft drinks pala sa mini-tindahan ni Ate. Sinuggest namin sa kanya na damihan ang items sa souvenir shop. T-shirt lang kasi na tig-Php 250. Why not display products na gawa sa indigenous materials?  Or the barbecue at banana cue sticks na nagkalat sa daan? Agree naman si ate.

Last na, pabalik ng Maynila, magtatraysikel ulit kayo. Php 400 per trike. Good for 4 persons lang ito ha. Diretso na ito sa Victory Liner terminal sa Iba, Zambales. 16 kilometers. Mga 40-50 minutes. Magdala ng extra foam kung uupo sa pinakalikuran ng trike. Supermegaultra vibration ang naghihintay sa 'yo.

O' ayan. Sana ready ka nang mag-Tapulao. Siya yata ang pinakamataas sa Central Luzon, kaya bragging right din 'pag natapos mo siya.  Siguradong mawawala ang iyong kabagutan, pagod, sakit ng puso, ulo at pag-iisip.

Kung gusto n'yong kunin ang contact numbers ng kanilang tourism council officer para sa kahit ano mang concerns (e.g. schedule, souvenirs), mag-iwan lang ng mensahe sa baba. Kung bet n'yong kuning guide ang nire-recommend ko na si Kuya Bobby, mag-comment lang at ibibigay ko ang numero niya. (Disclaimer: Wala akong porsiyento dito ha.)

Mapagpalang jorni!

Ekstrang Silay sa Tapulao

Anong amphibian ito?

Crawling gem

Ang pamosong world tree

Ang payapa ng ganitong eksena

Zigzag na yata ito o Polta mayor.

Ang 2nd Water Source

Forest Fire na naabutan namin.
May nakita pa kaming mangangasong
may bitbit na patay na usa before this scene.

Isang taos-pusong payo mula sa mga dingding ng bunkhouse.

Para sa itinerary at iba pang bagay tungkol sa Tapulao, bisitahin ang blog nina

• Kuya Gideon--ang ating Pinoy Mountaineer
• The Quixotic Hiker
• I am no empty
• Tramping Philippines
• Ivan--ang Batang Lakwatsero

2012

Posting this teaser, while I'm brewing the year-end post. Care to name those mountains?

Words to Live By

Teka Muna

Oo. Hindi. Teka muna.

Ngayong araw na ito, 

tatalakayin natin ang pariralang 

'teka muna'.

Trivia: Ang teka muna ay mula sa katagang 

'Hintay ka muna' 

Ayon sa aking pagkakaalala. 

may mas magandang paliwanag

Ang mga linggwistiko sa naganap 

na pagbabagong morpoponemiko sa katagang ito. 

Pero sa ngayon, 

sapat na ang mababaw nitong pakahulugan sa akin 

upang manatiling positibo sa kabila ng mga pangyayari.

Teka muna Jerson. 

Masakit ang late-is-late policy na naipataw sa iyo 

lalo na't nasa huling siklo ka na ng iyong UPM application. 

Pero maghintay ka pa. 

Maghanda pa. 

May magandang plano na nag-aabang 

para sa mga marunong maghintay.

Teka muna Jerson. Teka muna.

  

Mabiyayang Biyahe

Ma-gusto ang aking Agosto 2012. Maraming bagong bagay ang naganap sa buwan na ito na sadyang nagpatingkad ng aking ika-24 na taon.

Unang beses kong mag-awol (absence without leave) sa aking graduate program upang bigyang-daan (pansamantala) ang aking kapatid na freshie ngayon sa UPLB. Bilang isang gurong di mapakali (at ayaw makulong ang buhay sa bahay at paaralan), nagdesisyon akong mag-apply sa UP Mountaineers. At sa aking paglilimi-limi ay napagtanto kong ibang klaseng hamon ang pagsali sa organisasyon na ito.

Naibalik ko ang sigla ng aking katawan sa panahon ng aking kabataan. Bilang dating batang laman ng kalye, nakaya ko ang 6.6-km run sa academic oval sa loob ng 39 na minuto (yabang lang). (Salamat sa isang co-applicant na umalalay sa akin sa pagkakataong ako'y nakakaramdam ng side-stitch at uhaw.)

Bukas ay susubukan ko namang takbuhin ang 10 kilometro sa loob ng 75 minuto o mas mababa pa. 

At bilang ang pamumundok ang napili kong isport, kinailangan ko ring matutunan ang ilang mga kasanayan kagaya ng pag-o-operate ng portable stove, pagtatayo ng tent at temporary shelter, tamang paggamit ng bolo, pagpili ng camp site, pagsasaing at pagluluto at paggamit ng trowel.

Nakakapagod at nakakapuyat ang mga gabing kailangan mong magtungo sa UPM tambayan kung may mga pagpupulong at gawain, lalo na't alam mong may mga klase ka pa kinabukasan at kailangan mong maging isang responsableng guro pa rin. Ngunit kapag mahal mo ang iyong ginagawa, hindi mo na alintana ang antok at pagod. Sulit ang bawat sandali.

Ang dami kong napupulot na bagong impormasyon lalo na sa mga environmental lectures. Umaapaw. Kaya naman kinabukasan, ibinabahagi ko sa mga mag-aaral ko nang pahapyaw ang mga bagong kaalamang ito.

Maraming mga bagong kakilala at kaibigan rin ang sumulpot sa phonebook ng aking cellphone at sa friends' list ng aking FB. Nakakatuwang malaman na may kaagapay ka sa iyong byaheng-UPM hanggang Oktubre.

Iba't ibang tao ang iyong makakasalamuha sa bawat akyat. Isa itong magandang pagsasanay sa pakikisalamuha sa mga indibidwal na may kanya-kanyang natatanging responsibilidad. (Ang redundant lang ng aking mga salita.)

Salamat sa Panginoon at sa kanyang magandang plano para sa bawat isa. Nang mag-awol ako sa MA ay inakala ko nang magiging boring ang semestre ko. Salamat sa UPM sa pagbibigay-daan sa aking nangangating mga talampakan.

Salamat sa Panginoon sa pagbibigay sa akin ng lakas ng loob na harapin ang mga hamon na ito ng buhay. Salamat at hinayaan niyang makita ko ang mga tanawing kagaya nito bago pa lumabo ang aking mga mata at rayumahin ang aking mga kasu-kasuan.

Salamat sa paggamit sa UPM upang ipaalala sa akin ang aking mga kalakasan at kahinaan. Dalawang buwan pa bago ako tuluyang maging miyembro ng UPM, ngunit ngayon pa lang ay nagpapasalamat na ako sa biyayang ibinubuhos niya sa biyaheng ito.

P.S.

Habang nasa kapatagan, gagalingan ko rin ang aking pagtuturo sa mga batang nasa loob at labas ng paaralan.

Shoot! Ang  sarap gawin ng mga bagay na malapit sa 'yong puso.

A Smorgasboard of Passions

My July has never been this busy. Compared to the busy months I've had before (Hello December and March.), I am loving every bit of July. I guess, teachers' lives, in general, have been designed to have that "heaven and hell week" feel. We never run out of things to be done. Or sometimes worry about.

Make our lesson plans. Prepare the visual aids. Search for educational songs and videos. Formulate questions for a test. Check piles of essays. Record the scores. Compose a jingle. Teach the jingle to students. Train students for a contest. Talk with/to the parents. Answer phone calls. Submit proposals. And the list goes on...

Yeah, I do those things. And that's far from my idea of a suicidal attempt. It's our (teachers') way of having fun (really)--the secret of our youthfulness (naks!). This is partly sarcasm.

Aside from the colorful teacher's hat, which I wear Mondays to Fridays, I try on different hats on weekends.

 UP Mountaineer's Hat
Application period: July - October

Exhausted Mountaineer
Power nap at Tarak Ridge, Mt. Mariveles
First Week of July
(photo credits to Sir Rey Maniego of <<Saktong Trip>>)

Good morning Mt. Mariveles!
(photo credits to Sir Rey Maniego of Sir Emj Villaresto)

Tarak Ridge Day Hikers
This is the first time that I was one of the hike organizers.
(photo credits to Sir Rey Maniego of <<Saktong Trip>>)

Kidlit Fan's Hat
July 14, Saturday
There were only two  non-InK members in the room.
I was the other one. The speakers talked about their AFCC experience.

Culture and Arts Advocate's Hat
July 14, Saturday
First The Spill event I have attended. Thanks CSI!
I learned a lot about museum education.

Environmentalist's Hat
July 14, Saturday
I pitched in in the giant mural painting along Q.Ave underpass.
I fin'lly met Mermaid Anna Oposa and her legion of marine animal friends.
Thanks Save Philippine Seas and Dolphins Love Freedom!

Teacher's Hat
July 17
NCBD is my favorite celebration of the school year.
This year we had storytelling activities in Cebuano, Bicolano and Ilocano.

At the end of the day, I'm back to my favorite hat-- my me-hat.

Don't I get tired doing these things on weekends? Weekends are supposed to be rest days, right? Uh-huh. No, I don't. For me, weekends are the best times to 

And when you follow the mantra above, you'll never get tired of doing those things. And this is called

                                                          

P.S.

Yeah, I do attend Sunday services. Gotta thank Him for these passions.

Si Mt. Makiling at ang Limpak-limpak na mga Limatik*

*Hindi ito pamagat ng isang aklat-pambata. At mas lalong hindi ito pambata.

I. Araw ng Kalayaan. 

(photo courtesy of Karina Cenidoza)

Habang ang karamihan ng mga guro ay naghahanda para sa unang araw ng pasukan kinabukasan, ako naman ay naghahanap ng inspirasyon sa kabundukan at nakipaghabulan sa mga limatik--isang uri ng linta--sa Makiling.

II. FC

Ang FC ay para sa

a. Freedom Climb--ang tawag sa mga pag-akyat ng bundok mula June 9-12. Iba't ibang bundok sa Pilipinas ang nabibisita ng mga lakwatserong Pilipinong bitbit pa ang watawat ng Pilipinas para plus points sa props.

b. Feeling Close--na mga limatik. Friendly crawling creatures.

III. Limatik

Mas masarap ang pagliliwaliw sa bundok kung may kaunting aksyon. Ano ba naman ang mabawasan ng ilang cubic centimeter (cc) ng dugo sa pinakanatural na paraan?


IV. Kaibigan

Sa paulit-ulit na pagkapit/ pag-angkas/ pang-aakit ng mga limatik, kaibigan na ang turing ko sa kanila. Sa simula, mandidiri ka pala talaga. Pipitikin mo talaga sila at babasbasan ng sandamakmak na alkohol, pero sa bandang huli, matatanggap mo na rin na ikaw ang turista sa mundo nila. Kaya naman, huwag nang OA sa reaksyon.Ang pinakamatalik kong kaibigang limatik ay 'yong isang muntik na akong halikan.

(photo courtesy of http://www.ivanlakwatsero.com/)

Bukod sa mga limatik, may mga (luma at) bagong mga kaibigan ang nakasama sa traverse na ito mula Sto. Tomas, Batangas hanggang UP Los Baños.

V. Pambihira

Bukod sa mga limatik, maraming mga pambihirang bagay at karanasan ang iniwan sa akin ng Makiling.

Ang hamog na walang sawang nagbigay ng turbo-cool level na lamig

Ang payapang tanawin na ito ng Batangas

Ang totoong pitcher plant

Ang mala-bayabas na bulaklak

Ang marikit na bulaklak sa tuktok ng bundok

Ang mura-na-masarap-pa na kainan--Sulyaw

VI. Sulit

Kinabukasan, saka ko lang naramdaman ang mga lumalagutok na mga kasu-kasuan at pangangalay ng mga kalamnan. Pero, natabunan ang mga ito ng kasabikan ko na magkuwento tungkol sa Makiling (habang nag-iinat-inat).

Peak 3 Tree Shot

VII. Paanyaya

Kaya naman, pangarapin mo na rin ang MakTrav (Makiling Traverse). Siksik at kumpleto sa adventure pero hindi nakakabutas ng bulsa. P'wede mo pang i-trail run ang daan papuntang UPLB. Nararamdaman ko na babalik-balikan ko 'tong bundok na 'to. Masuwerte ang mga taga-UPLB dahil kapit-bahay lang nila si Makiling.

Para sa budgetary at itinerary, maaasahan mo ang mga kuwento nina

a. Pinoymountaineer at
b. Batang Lakwatsero

Ano pang hinihintay mo? Akyat na!